Πολλά ενεργά ρήγματα στην Ελλάδα παραμένουν «κρυμμένα» κάτω από βλάστηση, μέσα σε πυκνά αστικά περιβάλλοντα ή στο πολύπλοκο ανάγλυφο της χώρας. Γι’ αυτό, επιστήμονες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) σε συνεργασία με ερευνητές από τη Νέα Ζηλανδία, προχώρησαν σε μια εκτεταμένη χαρτογράφηση για την πλήρη καταγραφή των ενεργών ρηγμάτων της χερσαίας Ελλάδας.
Χρησιμοποιώντας υψηλής ανάλυσης Ψηφιακά Μοντέλα Εδάφους (DEMs) από το Ελληνικό Κτηματολόγιο, κατάφεραν να αποτυπώσουν με πρωτοφανή ακρίβεια το σεισμικό «αποτύπωμα» του ελληνικού ανάγλυφου. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία της βάσης δεδομένων AFG – Active Faults Greece, η πρώτης στο είδος της πανελλαδικής χαρτογράφησης, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Data.
Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, στην AFG καταγράφονται:
-
3.815 ίχνη ρηγμάτων
-
Ομαδοποιημένα σε 892 ρήγματα
-
Με περισσότερα από τα μισά να χαρτογραφούνται για πρώτη φορά
-
35 επιφανειακές διαρρήξεις ιστορικών σεισμών
Πάνω από 2.000 ίχνη ρηγμάτων χαρακτηρίζονται ενεργά, ενώ περίπου 1.600 θεωρούνται πιθανώς ενεργά. Πολλά από αυτά επηρεάζουν τη ροή ποταμών, τα όρια κοιλάδων και τη μορφή των ορεινών όγκων, γεγονός που δείχνει πως αρκετές σεισμικές πηγές εξακολουθούν να παραμένουν αόρατες κάτω από νεότερες γεωλογικές αποθέσεις.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι τα DEMs λειτουργούν σαν «ακτινογραφία» του εδάφους, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες που δεν είναι ορατές στο μάτι. Ωστόσο, η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί — απαιτείται η εμπειρία του γεωλόγου για να διαχωριστούν τα τεκτονικά ίχνη από φυσικές ή ανθρωπογενείς αλλοιώσεις.
Η νέα βάση δεδομένων είναι ελεύθερα διαθέσιμη και συνοδεύεται από διαδραστικό χάρτη, μέσω του οποίου μηχανικοί, ερευνητές και πολίτες μπορούν να εντοπίσουν τα ενεργά ρήγματα που βρίσκονται στην περιοχή τους.
Η AFG φιλοδοξεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τον σχεδιασμό υποδομών, την εκτίμηση σεισμικής επικινδυνότητας και τη συνολική κατανόηση της γεωδυναμικής συμπεριφοράς της Ελλάδας — μιας χώρας που συνεχίζει να διαμορφώνεται από τις ισχυρές δυνάμεις της λιθοσφαιρικής τεκτονικής.
